Nieuws - Met de "tram" langs de geschiedenis van Donkerbroek
De commissie van de "Donksterbroekster Dei" heeft op de morgen een rondrit georganiseerd langs historische plaatsen rond Donkerbroek. Daarvoor is het "tramstel" van De Maargies Hoeve uit Kallenkote ingehuurd voortgetrokken door een Fendt tractor. Of er bladeren op de rails lagen of alle trambruggen omhoog stonden weten niet, maar het voertuig komt ruim een half uur te laat aan in Donkerbroek. Zo komt het dat de tram pas na tien uur begint aan de eerste van drie reizen langs historische plaatsen. Vanaf Restaurant 't Witte Huis rijden we eerst naar de plaats van de voormalige statige boerderij "Landlust". In 1927 trouwden Hendrik Hartholt en Klaske Ruschen, zoon en dochter van twee "dikke" boeren van Donkerbroek. (Fotoalbum)
Brand
Landlust had een prachtige siertuin en over de sloot lag een royale brug met hangkettingen. In 1981 werd de boerderij door brand verwoest. Nu staat er een woning met grote bedrijfsloods. Waarschijnlijk is de brand ontstaan door kortsluiting, want in de woonkamer ging plotseling het licht uit bij de fam. van Hunen. De schuur met vele machines zijn verloren gegaan. Het woonhuis is behouden gebleven. Met hulp van omstanders is de inboedel uit de woning gehaald.
Boerderij 't West 5
We steken de weg over naar een volgende boerderij. De boerderij op 't West 5 in in 1914 gebouwd door architect Meek. Karakteristiek is het metselwerk in de voorgevel van het voorhuis en de zijbouw. 't West is halverwege de 19e eeuw verhard als onderdeel van de postkoetsroute Groningen-Lemmer. Even verderop vinden we weer aan de rechterkant Boerderij de Goede, afgebrand in maart 1962. Hier maken we een rondje op het achtererf. Terwijl reisleider Jouke Jongsma nog even aanstipt dat in de boerderij schuin tegenover de beste vee-beoordeelaar van Friesland in 1969 woont: Sipke Bijzitter, draait de tram de Lutsen Oetseswei op. Prachtige vergezichten doemen op. Vroeger waren hier geen wegen: alleen maar hooilanden vanaf De Tjonger tot aan de Leidijk.
Duits jachtvliegtuig
Als we de richting van 't Hoogezand opgaan weet Jouke te vertellen dat in de oorlog een Duits jachtvliegtuig een noodlanding heeft gemaakt ten westen van 't Hoogezand. Tot het weggehaald werd waren er Duitse soldaten die het vliegtuig bewaakten. Bart Jansma wist er alles van. Hij kon via een tijdelijke brug over de waterlossing dichtbij het vliegtuig komen. Maar de Duitsers hielden niet van pottenkijkers en joegen hen weg. De "tram" draait nu 't Hoogezand op, een oud buurtschap op een zandrug wat vroeger alleen via wat zandpanden vanaf de Balkweg bereikbaar was.
Schuilplaats
We draaien nu de Tjabbekamp op richting de Balkweg. De Balkweg is een hele oude route, waar de tramlijn langs liep naar Makkinga. De Tjabbekamp is ontstaan na ruilverkaveling. Als we via de Balkweg weer teruggaan naar Donkerbroek komen we langs de nieuwe woning van onze huisartsen. Eertijds in de oorlog stond daar een kleine woning met een soort keet. Van de keet waren de wielen eraf gehaald, omdat de Duitsers alles vorderden wat kon rijden. In de keet was een luik dat in verbinding stond met een ondergrondse tunnel. Die liep tot een schuilplaats in het bos. Verderop is de vermoedelijke lokatie van een oud kerkhof. Sommigen beweren dat er ook een kerkje heeft bestaan, en dat stenen daarvan weer zijn gebruikt voor de bouw van de Laurenstsjerke.
De Ruschen
Als laatste stop rijden we de oprijlaan op van de Ruschen. Een boerderij die al op een kaart uit 1664 voorkomt. De boerderij is in 1815 verkocht met 225 hectare grond, vooral heide. En u raad het al: ook deze boerderij heeft een brand meegemaakt. Twee gezinnen uit Gelderland die elk jaar naar Donkerbroek kwamen om "eiken kaphout te schillen" raakten vrijwel hun hele hebben en houden kwijt aan de brand. Achter de boerderij staat nog een hok met een speciale houtconstructie. Onderzoekers hebben vastgesteld dat het hout dat is gebruikt ca. 400 jaar oud is.
Café Tramzicht
Na een moeilijk keerpunt komt de "tram" aan het einde van de Balkweg nog langs de oude remise. Daar werd er van spoor gewisseld of aan- en afgekoppeld. Het eindpunt als ook het startpunt van deze reis is 't Witte Huis. Vroeger droeg het de naam Café Tramzicht. Aangezien uw verslaggever de "tram" in stijl op een oude weduwe is gevolgd heeft hij zijn ochtendtraining wel weer gehad. Als verstekeling op de tweede reis zijn er ook nog wat foto's gemaakt van de binnenkant van de boemel. Onderweg kreeg men een advocaatje met ijs voorgeschoteld, terwijl na afloop, of bij de start er een kopje koffie of thee met cake kon worden genuttigd. Al met al een leuke activiteit op de Donkerbroekster Dei.
Een foto impressie vindt u HIER....
Geplaatst op: 01 September 2024