Geschiedenis
Van 1700 tot 1900
Het kerkgebouw van de NH Gemeente alhier dateert van 1714. Een inscriptie boven de ingang leert dat het de plaatselijke predikant ds. Isaac Poutsma was die op 23-4-1714 de eerste steen legde. Kerkboeken uit die tijd, die antwoord zouden kunnen geven op de vraag of er sprake was van bouw of herbouw, zijn helaas niet bewaard gebleven.
Het kunstwerk De Klokkenluider, te vinden tegenover het restaurant ’t Witte Huis, houdt de herinnering aan een gebeurtenis op 22-12-1749 levend. Jongeren luidden de klokken om de inwoners te waarschuwen voor de komst van belastingambtenaren. De ambtenaren, bang geworden voor de aanstormende en met seizen, schoppen enz. bewapende menigte, kozen het hazenpad. Martien Lammers, moeder van één van de klokkenluiders, werd in 1750 tot twee jaar tuchthuis veroordeeld. Haar verweer dat het het zgn. St. Thomas luiden betrof werd verworpen.
Donkerbroek in de 18e eeuw
De belastingcohieren uit 1749 leren dat het inwonersaantal 322 bedraagt, verdeeld over 74 gezinnen. Het is een typisch agrarisch dorp, gelet op de genoemde beroepen. Verder vermeldt het cohier o.a. 6 wevers, 4 schoenmakers, een timmerman en (natuurlijk) een predikant. 
Had men geen inkomen uit arbeid of vermogen, dan was men aangewezen op liefdadigheid, o.a. van de Diaconie. Zo bevat haar Kasboek over (bv.) februari 1748 meerdere notities die leren dat ondersteuning (ook) in natura werden gegeven, nl. brood.
De Franse tijd breekt aan. Patriotten vernielen het familiewapen van de Lyclama à Nijeholt boven de ingang van de kerk. Tegenover de kerk danst men rond de Vrijheidsboom en op de zgn. Peggebult (waar nu de Chr. Basisschool met de zelfde naam staat) worden exercitieoefeningen gehouden.